ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา “อาหารจากพืช” หรือ Plant-based food กลายเป็นเทรนด์ที่มาแรง ทั้งในกลุ่มคนรักสุขภาพ คนกินมังสวิรัติ ไปจนถึงคนทั่วไปที่อยากลดการบริโภคเนื้อสัตว์ เพื่อสุขภาพหรือสิ่งแวดล้อม แต่หากพูดถึงโปรตีนจากพืช หลายคนอาจนึกถึงเพียง “ถั่วเหลือง” ซึ่งจริง ๆ แล้ว วันนี้โปรตีนทางเลือกกำลังพัฒนาไปไกลกว่านั้น มีแหล่งใหม่ ๆ ที่ทั้งอร่อย มีคุณค่าทางโภชนาการ และตอบโจทย์ความยั่งยืนของโลก

โปรตีนทางเลือกจากพืชที่มากกว่าแค่ถั่วเหลือง

เมื่อพูดถึง Plant-based protein ภาพของเต้าหู้หรือนมถั่วเหลืองมักจะโผล่มาเป็นอย่างแรก แต่ในความเป็นจริง อุตสาหกรรมอาหารได้พัฒนาโปรตีนพืชหลากหลายชนิดออกมาเพื่อตอบโจทย์ผู้บริโภค ตัวอย่างเช่น

• โปรตีนจากถั่วลันเตา – มีกรดอะมิโนที่ร่างกายต้องการ แถมยังย่อยง่าย จึงถูกนำมาใช้ในผงโปรตีน เครื่องดื่ม และเบอร์เกอร์ Plant-based
• โปรตีนจากควินัวและข้าวโอ๊ต – ธัญพืชเหล่านี้ให้โปรตีนพร้อมใยอาหารสูง เหมาะกับผู้ที่อยากได้สารอาหารครบในมื้อเดียว
• โปรตีนจากเมล็ดเจียและแฟลกซ์ซีด – อุดมไปด้วยกรดไขมันโอเมก้า 3 และเส้นใยอาหารที่ช่วยระบบย่อยอาหาร
• สาหร่ายและสไปรูลินา – ถือเป็นซูเปอร์ฟู้ดที่มีโปรตีนเข้มข้น และยังมีสารต้านอนุมูลอิสระสูง

การเลือกใช้วัตถุดิบที่หลากหลายนี้ไม่เพียงเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ แต่ยังช่วยให้รสชาติและเนื้อสัมผัสของอาหาร Plant-based ใกล้เคียงเนื้อสัตว์มากขึ้น

โปรตีนทางเลือกกับความยั่งยืน

หนึ่งในเหตุผลที่ทำให้โปรตีนทางเลือกถูกพูดถึงมากขึ้น คือ เรื่องสิ่งแวดล้อม การผลิตเนื้อสัตว์ใช้น้ำและที่ดินจำนวนมาก อีกทั้งยังปล่อยก๊าซเรือนกระจกสูง ในขณะที่โปรตีนจากพืชหรือโปรตีนทางเลือกอื่น ๆ ใช้ทรัพยากรน้อยกว่าและมีผลกระทบต่อโลกต่ำกว่า ตัวอย่างเช่น

• โปรตีนจากแมลง – แมลงเล็ก ๆ อย่างจิ้งหรีดและหนอนนก เป็นแหล่งโปรตีนเข้มข้น ใช้พื้นที่เลี้ยงน้อย และปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ต่ำ
• การหมักสร้างโปรตีน (Fermentation protein) – เทคโนโลยีใหม่ที่ใช้จุลินทรีย์ในการผลิตโปรตีน ซึ่งอาจกลายเป็นทางเลือกสำคัญของอุตสาหกรรมอาหารในอนาคต

การเปลี่ยนมาบริโภคโปรตีนทางเลือกแม้เพียงบางส่วน ก็ถือเป็นก้าวเล็ก ๆ ที่ช่วยให้โลกยั่งยืนขึ้น

ตลาด Plant-based กำลังเติบโต

หลายบริษัทอาหารและสตาร์ทอัพทั่วโลกกำลังลงทุนอย่างจริงจังในโปรตีนทางเลือก ไม่ว่าจะเป็นเบอร์เกอร์ที่ทำจากถั่วลันเตา เครื่องดื่มจากข้าวโอ๊ต หรือโยเกิร์ตจากมะพร้าว ความหลากหลายเหล่านี้สะท้อนให้เห็นว่าตลาด Plant-based ไม่ได้เป็นแค่กระแสชั่วคราว แต่กำลังกลายเป็นหนึ่งในอนาคตของอุตสาหกรรมอาหารที่ตอบโจทย์ทั้งสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

โปรตีนทางเลือกไม่ได้หยุดอยู่แค่ถั่วเหลืองอีกต่อไป แต่ได้ขยายไปสู่วัตถุดิบหลากหลายชนิด ตั้งแต่ถั่วลันเตา ธัญพืช สาหร่าย ไปจนถึงแมลงและโปรตีนจากการหมัก จุดร่วมของทั้งหมดนี้คือการสร้าง “อาหารที่ดีต่อสุขภาพและดีต่อโลก” ในขณะที่ผู้บริโภคยุคใหม่ให้ความสำคัญกับทั้งร่างกายและสิ่งแวดล้อมมากขึ้น การเปิดใจให้กับโปรตีนทางเลือกจึงเป็นทางเลือกที่น่าสนใจ ไม่ว่าจะเพื่อเพิ่มคุณค่าทางโภชนาการ หรือลดรอยเท้าคาร์บอนของเรา หากในอนาคตอุตสาหกรรมอาหารสามารถพัฒนาโปรตีนเหล่านี้ให้มีรสชาติและราคาที่เข้าถึงได้มากขึ้น ก็มีโอกาสสูงที่การกิน Plant-based จะไม่ใช่ทางเลือกเฉพาะกลุ่มอีกต่อไป แต่จะกลายเป็น “อาหารหลัก” ที่ผู้คนจำนวนมากทั่วโลกหันมาบริโภคในชีวิตประจำวัน